![]() |
Nhiều nhà sản xuất xe điện lớn của Trung Quốc, bao gồm BYD, được cho là đã nhận trợ cấp dù không đáp ứng đủ điều kiện |
Ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đã tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây, phần lớn nhờ vào các khoản trợ cấp hào phóng từ chính phủ. Chính sách này đã giúp Trung Quốc trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu toàn cầu về sản xuất và tiêu thụ xe điện. Tuy nhiên, các cuộc kiểm toán gần đây đã làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch trong việc phân bổ các khoản trợ cấp này.
Một cuộc kiểm toán của chính phủ bao quát giai đoạn 2016 đến 2020 mới đây cho thấy rằng khoảng 864 triệu nhân dân tệ (tương đương gần 3.150 tỷ đồng) đã được cấp cho các nhà sản xuất không đáp ứng đủ điều kiện. Theo Bloomberg, các phát hiện này liên quan đến một số nhà sản xuất xe điện lớn nhất của Trung Quốc, bao gồm cả BYD và Chery Automobile.
Cụ thể, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc phát hiện Chery đã nhận 240 triệu nhân dân tệ (khoảng 874 tỷ đồng) cho khoảng 8.860 xe điện và xe hybrid không đủ điều kiện. BYD cũng đã nhận 143 triệu nhân dân tệ (khoảng 521 tỷ đồng) cho khoảng 4.900 xe. Tổng cộng, cuộc kiểm toán xác định hơn 21.700 xe không đủ tiêu chuẩn, liên quan đến khoảng 380 triệu nhân dân tệ (gần 1.400 tỷ đồng), chiếm gần một nửa tổng số trợ cấp bị cấp sai quy định.
![]() |
Chery đã đưa ra lý do phủ nhận hành vi sai phạm |
Chery đã lên tiếng phủ nhận hành vi sai phạm, cho rằng các giấy chứng nhận bán hàng cuối cùng bị thiếu trong cuộc kiểm toán là do liên quan đến những giao dịch từ nhiều năm trước và công ty đã tham vấn với cơ quan chức năng. Trong tuyên bố với Reuters, Chery nhấn mạnh rằng vì công ty không nhận tiền trợ cấp trả trước nên không có căn cứ để hoàn trả. Cho đến thời điểm hiện tại, cơ quan quản lý vẫn chưa yêu cầu bất kỳ công ty nào hoàn trả, dù họ có quyền áp dụng biện pháp này trong tương lai.
Những phát hiện này xuất hiện trong bối cảnh lo ngại gia tăng về hành vi thao túng thị trường và các hình thức gian lận doanh số trong ngành xe điện Trung Quốc. Chính quyền đã cảnh báo các nhà sản xuất địa phương không sử dụng những chiến lược cạnh tranh giá khốc liệt hoặc làm sai lệch số liệu bán hàng. Theo báo cáo của Bloomberg, một số công ty đã bị cáo buộc bán số lượng lớn xe cho các đại lý, sau đó các xe này được đăng ký nhằm tăng doanh số, và rồi quay trở lại thị trường dưới dạng “xe cũ 0 km”.
Chương trình trợ cấp xe điện của Trung Quốc được triển khai từ đầu những năm 2010, với mức hỗ trợ lên tới 60.000 nhân dân tệ (khoảng 218 triệu đồng) mỗi xe, trả trực tiếp cho nhà sản xuất nhằm giúp giảm giá cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, chương trình này đã dễ bị lợi dụng ngay từ đầu. Chỉ riêng trong năm 2016, các cơ quan chức năng đã phát hiện khoảng 9,3 tỷ nhân dân tệ (xấp xỉ 34 nghìn tỷ đồng) bị gian lận bởi hàng chục công ty.
Trong bối cảnh chính phủ siết chặt giám sát, cuộc kiểm toán lần này báo hiệu sự chuyển hướng sang yêu cầu tuân thủ chặt chẽ hơn và tăng cường minh bạch trong các chương trình trợ cấp. Cho dù tác động lâu dài đối với các nhà sản xuất lớn vẫn chưa rõ, nhưng những phát hiện này cho thấy tầm quan trọng của sự minh bạch và trách nhiệm trong việc sử dụng các chính sách hỗ trợ công.
Duy Thành