Campuchia: Xe buýt "tuyên chiến" với xe ôm

Người dân Phnom Penh mới đây được bước lên tuyến xe buýt đầu tiên sau khi chính quyền thành phố giới thiệu hệ thống giao thông công cộng với mục tiêu dần loại bỏ vai trò của xe moto-dup nhằm giảm ùn tắc đang ngày càng trầm trọng ở Thủ đô của Campuchia.

Những hành khách đầu tiên của tuyến xe buýt thử nghiệm.

Thay đổi nhận thức, giảm ùn tắc

Chính quyền TP Phnom Penh vừa tuyên bố khởi động lại chương trình thử nghiệm hệ thống giao thông công cộng vào thứ 4 tuần trước với 10 chiếc xe buýt được lắp điều hòa chạy trên một tuyến duy nhất xuyên trung tâm thành phố với 36 điểm dừng. Ông Koeut Chhe - một quan chức cao cấp cho biết, nếu chương trình này thành công, nhiều xe buýt và các tuyến buýt nữa sẽ được đưa vào hoạt động.

Phnom Penh có khoảng 2 triệu dân với 1,5 triệu xe máy và hơn 300.000 ô tô đã khiến ùn tắc và TNGT nghiêm trọng xảy ra ngày một nhiều. Ông Koeut Chhe nói: “Xe buýt sẽ giúp giảm ùn tắc. Chúng tôi muốn thay đổi thái độ của người dân Campuchia và khuyến khích họ sử dụng phương tiện công cộng”. Chương trình phát triển xe buýt trước đây cũng như hiện nay đều được tài trợ bởi Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Vé xe buýt một chặng có giá chung là 1.500 riel (gần 8.000 VNĐ), rẻ bằng 1/3 so với đi xe ôm (loại phương tiện phổ biến nhất và thường được biết đến với tên gọi moto-dup ở Campuchia).

Tụt hậu

Campuchia là quốc gia bị tụt hậu so với nhiều nước láng giềng ở Đông Nam Á, nơi người dân đã chuyển sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng từ trước đó khá lâu.

Lần gần nhất, Phnom Penh có xe buýt là khoảng thời gian ngắn trong năm 2001. Tuy nhiên, đó là sự thất bại hoàn toàn bởi chỉ sau hai tháng, dịch vụ phải ngừng hoạt động do người dân không thích đi lại bằng phương tiện này.

Giờ đây, quốc gia đang có tốc độ phát triển nhanh này hi vọng công dân của họ đã sẵn sàng từ bỏ xe máy để lựa chọn sự an toàn và thoải mái khi sử dụng xe buýt. Ông Koeut Chhe nói tiếp: “Xin nhắc lại, mục tiêu chính là giảm ùn tắc giao thông. Chúng tôi nghĩ rằng dân chúng đã bắt đầu nhận thức được sự tiện lợi bởi vì hiện tại nhiều người trong số họ đi du lịch nước ngoài và sử dụng xe buýt, tàu điện ngầm, tàu điện trên cao. Họ hiểu rõ hơn về hệ thống giao thông công cộng”.

Trong chương trình thử nghiệm một tháng, 10 chiếc xe buýt sẽ chạy từ 5h30 sáng đến 8h30 tối trên một tuyến duy nhất trên đại lộ Monivong, vốn là con đường thường xuyên bị quá tải và ùn tắc trong thành phố.

Chị Doung Rattana - một hành khách 33 tuổi cho biết, chị đã cùng cháu trai bắt xe buýt từ nhà để đi ra chợ lần đầu tiên: “Tôi cảm thấy an toàn khi đi xe buýt. Trên xe rất mát mẻ, sạch sẽ và giá vé thì rẻ”. Rất nhiều người dân địa phương đã sử dụng loại phương tiện giao thông công cộng mới này. Một số thậm chí còn chụp ảnh lại và chia sẻ với bạn bè về cảm nhận của họ khi đi xe buýt.

Bị cạnh tranh bởi xe ôm

Việc thử nghiệm tuyến buýt đầu tiên này là nỗ lực lần thứ hai chính quyền TP Phnom Penh và JICA nhằm đối phó với nạn ách tắc giao thông. Ông Masahiko Egami - người phát ngôn của văn phòng JICA tại Campuchia cho rằng, tình hình hiện nay rất khác so với 10 năm trước, xe cộ đông đúc hơn, mật độ tham gia giao thông dày hơn: “Đây là lúc thích hợp để thiết lập hệ thống xe buýt công cộng nhằm thay đổi định kiến của người dân. Sau những ngột ngạt do ùn tắc và tai nạn phải đối mặt hàng ngày, người dân đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến an toàn và sự thoải mái khi tham gia giao thông”.

Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để có thể nhận xét về sự phổ biến của dịch vụ giao thông công cộng ở thành phố này khi moto-dup vẫn là "vua của đường phố". Các tài xế moto-dup đợi khách ở từng góc phố, ngoài cổng chợ, trung tâm thương mại và đưa khách đến tận nơi họ cần đến. Chuyện đi lại bằng moto-dup ẩn chứa nhiều nguy cơ TNGT vì tài xế đôi khi chở 2 đến 3 khách một lúc. Vấn đề càng trở nên nguy hiểm hơn vì hiện nay đường phố đầy những loại xe hơi và xe thể thao phóng với tốc độ cao.

Trước nguy cơ có thể bị cạnh tranh mạnh mẽ bởi xe buýt trong tương lai, các tài xế xe ôm vẫn rất bình thản. Anh Socheat - một lái xe ôm là lao động chính trong gia đình nói: “Đi xe buýt rất mất thời gian, do đó những người đang có việc gấp sẽ vẫn chọn xe ôm thôi”.

Theo Giaothongvantai