 |
| Vết sẹo dài trên cẳng tay các tay đua Moto GP xuất phát từ lý do kỹ thuật và trở thành một nghi lễ nhập môn độc đáo. |
Nếu để ý, bạn sẽ thấy cánh tay rất nhiều vận động viên đua Moto GP chuyên nghiệp có vết sẹo dài. Đây không phải chấn thương thông thường mà là vết tích của một cuộc phẫu thuật có chủ đích, đóng góp vai trò quan trọng trong sự nghiệp của họ.
Hội chứng bơm tay - cơn ác mộng của các tay đua Moto GP chuyên nghiệp
Các mẫu xe đua Moto GP có hệ thống phanh được coi là mạnh nhất trong thiết kế phanh cho xe máy, với khả năng hãm tốc từ 300 km/h xuống 100 km/h chỉ trong 3-4 giây. Tuy nhiên, không phải dễ để điều khiển hệ thống phanh này.
Khi tốc độ xe giảm từ 300 km/h xuống 100 km/h trong thời gian ngắn như vậy, lực ép lên cánh tay rất lớn. Bởi lẽ, tư thế ngồi đua của các tay đua gần như nằm dài trên xe, ốp chặt vào chiếc xe. Khi tốc độ giảm đột ngột, theo quán tính người sẽ lao lên phía trước. Để giữ được người không bị nhao đi, cơ thể phải sản sinh một lực ngược chiều, chính cánh tay sẽ chịu phần lớn lực như thế. Đó là lý do vì sao lực cánh tay đóng vai trò quan trọng khi phanh/điều khiển xe đua.
 |
| Điều khiển phanh tại mỗi chặng đua là một kỹ năng đặc thù của mỗi tay đua Moto GP. |
Thông thường, mỗi chặng đua kéo dài khoảng 40 phút. Mỗi vòng đua tay đua phanh ít nhất 10 lần, tổng thời gian bóp phanh lên tới 20 phút cho một chặng. Khi sử dụng cơ tay với cường độ cao như vậy, các tay đua dễ gặp hội chứng bơm tay rất nghiêm trọng.
Hội chứng bơm tay, hay thuật ngữ y khoa gọi đây là Hội chứng khoang gắng sức mãn tính (CECS), trường hợp nghiêm trọng hơn là Hội chứng khoang cấp tính (ACS). Đây là chấn thương xảy ra ở các cơ tay, chân do sử dụng quá mức lực ở bộ phận này.
Nguyên nhân là do chi (tay, chân) phải chịu tác động chuyên biệt ở mức độ cao. Với Moto GP và Motocross thì cẳng tay là phần bị ảnh hưởng, còn với người chạy thì cẳng chân là phần bị ảnh hưởng.
Tình trạng này đặc trưng bởi cơn đau dữ dội xuất hiện trong vòng vài phút sau khi tác động lực xảy ra, và biến mất sau khoảng 20 phút sau khi dừng hoạt động mà không ảnh hưởng lâu dài đến chân tay.
Nguyên nhân của tình trạng này: có một màng không co giãn bao bọc các cơ tay, cơ chân, được gọi là Fascia. Việc việc tác động lực lên cơ sẽ làm tăng lưu lượng máu vào cơ, nhưng cơ không thể giãn nở vì có màng Fascia bao bọc bên ngoài. Điều này khiến cơ bị căng cứng, gây ra cơn đau dữ dội, khiến chi hoạt động kém và có thể bị tê hoặc yếu.
Năm 2021, tay đua Fabio Quartararo gặp một chấn thương tương tự trên chặng đua Jerez MotoGP (Pháp) khiến anh mất vị trí dẫn đầu và chỉ về đích ở vị trí thứ 13.
Phẫu thuật tạo khe hở trên màng Fascia - "nghi lễ nhập môn" của các tay đua Moto GP
Để khắc phục tình trạng này, các bác sĩ thực hiện cuộc phẫu thuật, tạo ra một khe hở trên màng Fascia để giảm áp lực lên các cơ tay. Đó chính là lý do khiến các tay đua ưa chuộng phương pháp này.
Trong những năm gần đây, một số tay đua MotoGP đã phẫu thuật bơm tay bao gồm: Dani Pedrosa, Casy Stoner, Stefan Bradl, Loris Baz, Cal Crutchlow (cả hai tay), Aleix Espargaro (thực hiện phẫu thuật hai lần năm 2011 và 2021), Pol Espargaro, Jorge Lorenzo, Hector Barbara, Scott Redding, Johann Zarco, Fabio Quartararo (hai lần năm 2019 và 2021), Alex Rins (2022), Raul Fernandez (2023), Fabio Di Giannantonio (2023), Miguel Marquez (2023), Miguel Oliveira (2023), Raul Fernandez (2024).
 |
| Phẫu thuật tạo khe hở trên màng Fascia - "nghi lễ nhập môn" của các tay đua Moto GP. |
Với một người bình thường, thời gian phục hồi là khoảng 6 tuần nhưng đối với các tay đua Moto GP, thời gian có thể chỉ mất vài tuần và họ đã có thể trở lại đường đua.
Tất nhiên, không có gì đảm bảo rằng quy trình này sẽ có hiệu quả và trong một số trường hợp, vết rạch được tạo ra sẽ lành lại cùng với các mô khác. Đó là lý do một tay đua có thể trải qua rất nhiều cuộc phẫu thuật tương tự, thay vì chỉ một lần.
Phương Huyền
Copy link
