 |
| Các sản phẩm động cơ đốt trong sẽ không còn bị cấm hoàn toàn ở châu Âu vào năm 2035 |
Trong nhiều năm gần đây, mục tiêu chấm dứt bán xe sử dụng động cơ đốt trong (ICE) mới vào năm 2035 của Liên minh châu Âu (EU) được xem như một mốc thời gian “bất di bất dịch” trong hệ thống quy định. Tuy nhiên, quan điểm đó giờ lại đang thay đổi. Trong một sự điều chỉnh chính sách lớn vừa được công bố vào giữa tháng 12, Ủy ban châu Âu đã đề xuất sửa đổi khung quy định về khí thải ô tô, theo hướng linh hoạt hơn sau năm 2035, nhằm thích ứng bối cảnh nhu cầu xe điện chững lại và áp lực ngày càng tăng từ cả ngành công nghiệp ô tô.
Theo đề xuất mới, các hãng xe sẽ không còn bị buộc phải đạt mức giảm 100% lượng CO₂ phát thải từ ống xả so với mốc năm 2021. Thay vào đó, từ năm 2035 trở đi, mục tiêu sẽ là giảm 90% lượng phát thải CO₂ trung bình trên toàn bộ đội xe của mỗi nhà sản xuất. Phần 10% còn lại có thể được bù đắp thông qua các cơ chế được EU phê duyệt, bao gồm sử dụng nhiên liệu sinh học, nhiên liệu tổng hợp e-fuel, cũng như tín chỉ liên quan đến thép carbon thấp được sản xuất trong nội khối.
Theo Reuters, sự thay đổi này trên thực tế cho phép các dòng xe vẫn sử dụng động cơ đốt trong, bao gồm mild-hybrid, plug-in hybrid (PHEV) và xe điện mở rộng phạm vi hoạt động (EREV), tiếp tục được bán ra sau năm 2035, miễn là các hãng đáp ứng được mục tiêu phát thải tổng thể của đội xe. Đáng chú ý, khung đề xuất sửa đổi không đưa ra một “thời điểm kết thúc” mới cho động cơ đốt trong. Như vậy tức là một khi đã đạt ngưỡng giảm 90%, thì sẽ không tồn tại một mốc pháp lý cứng nào cấm xe ICE, với điều kiện lượng phát thải được cân bằng thông qua các cơ chế bù trừ hợp lệ.
Ủy ban châu Âu đã chính thức công bố gói quy định mới về ô tô vào ngày 16/12. Đề xuất này dự kiến sẽ được trình lên Nghị viện châu Âu và Hội đồng châu Âu vào năm 2026 để xem xét và phê duyệt theo quy trình lập pháp.
Điều chỉnh các mục tiêu giai đoạn 2030
 |
| Biểu đồ thị phần xe điện trong tổng số xe mới bán ra tại các quốc gia thuộc EU (Ảnh: Reuters) |
Bên cạnh việc sửa đổi mốc 2035, Ủy ban châu Âu cũng đề xuất nới lỏng các yêu cầu giai đoạn giữa. Thay vì áp dụng một mốc kiểm soát cứng vào riêng năm 2030, các nhà sản xuất xe sẽ được phép tính trung bình kết quả phát thải trong giai đoạn từ 2030 đến 2032. Cách tiếp cận này tương tự cơ chế đã được áp dụng với mục tiêu năm 2025, nhằm mang lại sự ổn định hơn cho kế hoạch phát triển sản phẩm của các công ty.
Theo khung điều chỉnh mới, các hãng vẫn phải cắt giảm 55% lượng phát thải CO₂ của đội xe du lịch so với mức năm 2021 vào đầu thập niên 2030, trong khi mục tiêu đối với xe thương mại nhẹ (như van) sẽ được hạ từ 50% xuống còn 40%. Reuters cho biết việc áp dụng “cửa sổ tuân thủ” kéo dài ba năm này xuất phát từ cảnh báo của ngành rằng những mục tiêu ban đầu quá khó đạt được trong chu kỳ phát triển sản phẩm hiện nay.
Áp lực từ ngành công nghiệp
Sự thay đổi chính sách này diễn ra sau áp lực kéo dài từ ngành ô tô châu Âu cũng như từ một số quốc gia thành viên chủ chốt, đặc biệt là Đức và Ý. Các tập đoàn lớn như Volkswagen Group, Stellantis, BMW, Mercedes-Benz và Renault đều nhiều lần lập luận rằng bộ quy định ban đầu đã đánh giá thấp những thách thức về kỹ thuật, chi phí và thị trường. Ngay cả CEO Ford, ông Jim Farley, trước đó cũng từng cảnh báo các quan chức EU rằng các mục tiêu cũ có nguy cơ làm suy yếu khả năng cạnh tranh của cả ngành.
Động thái điều chỉnh cũng nối tiếp một năm đối thoại cấp cao giữa EU và ngành ô tô trong khuôn khổ “đối thoại chiến lược”, nhằm giảm căng thẳng vốn kéo dài từ sau bê bối khí thải diesel và khôi phục niềm tin giữa các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp sản xuất.
Điện hóa vẫn là trọng tâm
 |
| So sánh lượng tiêu thụ xe điện chạy pin với các loại khác ở EU trong giai đoạn tháng 1 - 10/2025 (Ảnh: Reuters) |
Dù gia tăng tính linh hoạt, nhưng các quan chức EU nhấn mạnh rằng khối này không từ bỏ lộ trình điện hóa. Ủy ban châu Âu dự kiến mở rộng các ưu đãi dành cho xe điện cỡ nhỏ, giá phải chăng được sản xuất tại châu Âu, bao gồm cơ chế “siêu tín chỉ” giúp các mẫu xe này được tính trọng số cao hơn trong việc đáp ứng mục tiêu phát thải đội xe.
Một phân hạng phương tiện mới mang tên M1E cũng đang được đề xuất, nhằm đơn giản hóa quy định đối với các mẫu xe điện có chiều dài dưới 4,2 mét, qua đó tạo điều kiện cho các chính phủ áp dụng chính sách hỗ trợ có mục tiêu rõ ràng hơn. Song song đó, Ủy ban châu Âu cũng triển khai những biện pháp nhằm củng cố chuỗi cung ứng pin trong khu vực, thúc đẩy xe định nghĩa bằng phần mềm và tăng yêu cầu về tỷ lệ nội địa hóa đối với xe điện, một phần để đối phó với áp lực cạnh tranh ngày càng lớn từ các hãng xe Trung Quốc.
Để tăng tính ổn định cho môi trường pháp lý, Ủy ban châu Âu còn đề xuất đóng băng việc ban hành các quy định mới đối với xe trong vòng 10 năm. Nếu được thông qua, động thái này sẽ giúp giảm độ phức tạp trong tuân thủ và mang lại tầm nhìn dài hạn rõ ràng hơn cho các nhà sản xuất.
Duy Thành
Copy link
