Văn hoá giao thông: Khi "nắm đấm" là đầu câu chuyện

Để mở đầu bài viết, tôi xin được trích dịch dòng trạng thái của Philip Veinott đăng trên diễn đàn của cộng đồng người nước ngoài tại Việt Nam ngay sau khi xảy ra vụ 5 người Việt Nam dùng hung khí tấn công người đàn ông Hà Lan cùng vợ tại Sapa:

"Bạo lực là một căn bệnh – Bạn không chữa bệnh bằng cách reo rắc nó cho nhiều người hơn.

Hôm nay một lần nữa tôi phải theo dõi một đoạn video ghi lại những hành vi bạo lực. Trong đó, 5 kẻ đánh đập một người đàn ông Hà Lan đã nghỉ hưu cùng người vợ mang quốc tịch Việt Nam của ông ấy. Tôi thực sự đã cảm thấy nôn nao trong người khi nhìn thấy những hành ảnh này và nhận ra điều gì đó quen thuộc. Tôi có quen biết với những người bị hại.

Người đàn ông Hà Lan đó là bạn của tôi. Khi biết tin, tôi ngay lập tức đã gọi cho ông ấy để biết liệu ông ấy có ổn, và sau đây là câu chuyện ông ấy đã trải qua. Có lẽ nhiều người trong số những bạn đọc ở đây sẽ cảm thấy quen thuộc với những vụ việc tương tự thế này.

Người đàn ông ấy đang lái xe di chuyển trên một đoạn đường đông đúc thì bất chợt bị một chiếc xe ô tô màu đen cắt mặt. Thấy vậy, ông đã phải vội vàng chuyển hướng để tránh một cuộc va chạm không đáng có. Nếu không may mắn, rất có thể một vụ tai nạn đã xảy ra, ông ấy có thể đã bị đâm, bị thương tích, thậm chí bỏ mạng chỉ vì một hành động lái xe bất cẩn.Trong cơn tức giận, ông ấy đã buông ra một câu chửi thề đầy thất vọng.

Những lời thốt ra khi ấy đơn thuần là câu nói thể hiện sự thất vọng và giận dữ. Đây không phải là môt hành động đáng quy kết phạm tội mà chỉ là lời nói của một người đàn ông trong cơn tức giận khó kiềm chế khi thấy bản thân và vợ mình bị đưa vào vòng nguy hiểm.

Chiếc xe màu đen dừng lại và người lái xe ngay lập tức xuất hiện. Chỉ trong tích tắc, người đàn ông Hà Lan và vợ lập tức bị tấn công. Bị đánh từ phía sau bằng hung khí, ông ấy đã đổ gục nhưng những kẻ tấn công vẫn không dừng lại. Không chỉ bị đá, ông còn liên tiếp chịu những cú đập bằng mũ bảo hiểm, người vợ thậm chí còn bị đấm thẳng vào mặt.

Điều bàn tới ở đây không phải là vấn đề về chủng tộc, cũng có thể câu chuyện này còn có những khía cạnh khác phía sau. Nhưng có những thực tế rõ ràng không thể phủ nhận, đó là việc : 5 kẻ tấn công 2 người, đàn ông tấn công phụ nữ, sử dụng hung khí để hành hung. Sự hèn hạ đó là một căn bệnh thực sự.

Có ba lý do để tôi chia sẻ bài đăng này.

1. Tôi muốn công lý được thực thi. Tôi muốn thủ phạm của vụ hành hung này bị bắt và xét xử. Dù họ được chứng minh vô tội hay có tội, họ vẫn sẽ phải đối mặt với các chất vấn của cảnh sát và công lý phải được thực thi. Đây là biển số xe của chiếc xe kia: 30E31429.

2. Lên tiếng vì lẽ phải. Không một ai đáng phải chịu đựng bạo lực dưới bàn tay của kẻ khác. Giả sử có trường hợp ngược lại xảy ra khi người nước ngoài tấn công hay hành hung người Việt, bản thân tôi vẫn sẽ đưa ra những lời kêu gọi tương tự thế này. Kỹ năng lái xe tồi hay việc chửi thề không phải là một cái tội nhưng bạo lực thực sự là một tội ác.

3. Nếu bạn đứng nhìn người khác bị đánh đập tồi tệ mà dửng dưng không giúp đỡ, không can ngăn thì bạn cũng tồi tệ không kém gì nhưng kẻ tấn công kia. Một khi mọi người vẫn chỉ đứng xung quanh và chứng kiến vụ việc mà không có động thái can thiệp nào, căn bệnh này sẽ không dừng lại. Giờ là lúc để bước lên hành động.

Việt Nam là một điểm đến tuyệt vời với những con người tuyệt vời, nhưng giờ đây những trường hợp như thế này đang xảy ra quá thường xuyên. Những vụ việc này cần phải dừng lại."

Từ góc nhìn của một người Việt Nam, tôi thực sự cảm thấy xấu hổ. Từ góc nhìn của một người tham gia giao thông, tôi cảm thấy sợ hãi. Nếu những câu chuyện tương tự vẫn tiếp diễn, sự sợ hãi sẽ xuất hiện thường trực bên cạnh mỗi người khi tham gia giao thông bởi có những kẻ luôn sẵn sàng sử dụng nắm đấm với người khác mỗi khi có va chạm mà không cần phân biệt phải trái.

Từ góc nhìn của những vị khách du lịch nước ngoài, hẳn không ít người sẽ cảm thấy thất vọng và hoài nghi. Họ sẽ dè chừng, sẽ lưu ý bạn bè của mình, sẽ cân nhắc quyết định trước khi đặt chân đến Việt Nam - một điểm đến "hấp dẫn", một đất nước "hòa bình và thân thiện" nhưng thực tế lại là nơi tiềm ẩn những trải nghiệm tham gia giao thông nguy hiểm như ra chiến trận và những kẻ cậy đông luôn sẵn sàng nói chuyện bằn nắm đấm và gậy gộc, bất chấp phải trái, đúng sai.

Khi những vụ việc tương tự được chia sẻ trên các mạng xã hội, rất nhiều người Việt Nam đã bày tỏ thái độ sửng sốt, phẫn nộ, lên án... Đó là phản ứng tất yếu của một cộng đồng có lương tri và tự trọng. Nhưng chừng đó là chưa đủ một khi những người chứng kiến vụ việc vẫn chỉ biết đứng nhìn và quay clip chứ không ai dám lên tiếng can thiệp. Mọi nỗ lực sẽ mãi là không đủ nếu như những cư dân mạng chỉ biết dùng bàn phím của mình để "quan ngại", để lên án và đứng về phía lẽ phải.

Hãy cùng lên tiếng, hãy cùng chia sẻ, lên án và hành động để những hành vi "hèn hạ" kia không còn đất sống, để những kẻ chỉ biết cậy sức và cậy đông không có cơ hội bắt nạt người đi đường như thời mông muội nữa. Và hơn hết, để cho những hành vi đáng xấu hổ kia không trở thành "căn bệnh" dễ lây lan, trở thành một thứ "văn hóa" xấu xí trong cộng đồng Việt như lời anh bạn Philip Veinott đã mô tả.

Phạm Minh