Toàn cảnh vụ báo lỗi kiểm tra động cơ ở Mazda3

Cuối cùng, sau gần 8 tháng, Trường Hải THACO đại diện phân phối các sản phẩm của Mazda tại Việt Nam đã chính thức ra thông báo kết luận về lỗi kiểm tra động cơ - check engine - trên Mazda3 phiên bản mới. Sự vụ đã khiến không ít người tiêu dùng Việt Nam hoang mang, lo lắng và mệt mỏi suốt từ nửa cuối năm 2015.

Những chiếc xe đầu tiên.

Vụ việc bắt đầu từ khoảng tháng 5 năm ngoái, khi trên thị trường xuất hiện những chiếc Mazda3 All New phiên bản động cơ dung tích 1.5 lít bị lỗi kiểm tra động cơ. Đặc điểm chung ở những chiếc xe này đều là xe mới, thậm chí có những chiếc chưa đi được 1000 km. Vì là xe mới nên những người sở hữu xe rất hoang mang, lo lắng còn với những ai đang có ý định "tậu" xe thì lỗi kĩ thuật này cũng là lý do khiến đa phần người tiêu dùng đắn đo trước khi "móc" hầu bao. Theo hướng dẫn của Mazda, khi đèn này bật sáng có nghĩa là hệ thống động cơ của xe cần phải đưa đi kiểm tra, bảo dưỡng.

Khi tiến hành sửa chữa ở xưởng dịch vụ của các đại lý của Mazda ở Hà Nội cho thấy, nguyên nhân chính được xác định là xăng bẩn nên các kĩ thuật viên đã chỉ định vệ sinh kim phun và sử dụng thêm một số chất phụ gia khác. Dù vậy, đây chỉ là biện pháp tạm thời của các đại lý, một thời gian sau hiện tượng này vẫn tiếp diễn. Sau đó hai tháng, lỗi kĩ thuật này bắt đầu "lan rộng", chủ yếu ở phiên bản động cơ 1.5 lít và một số ít xe sử dụng động cơ 2.0 lít.

Trường Hải THACO lên tiếng.

Ngay sau khi có thông tin về lỗi kiểm tra động cơ ở Mazda3, bộ phận Dịch vụ phụ tùng của Trường Hải THACO đã tiến hành kiểm tra xe và đưa ra kết luận ban đầu.

Theo đó, tính đến ngày 28/7, qua thống kê ở một số xưởng dịch vụ đã có 44 trường hợp báo lỗi kiểm tra động cơ đã tói đại lý trong tổng số 3000 xe Mazda3 được bán ra. Đồng thời, Trường Hải THACO cũng kết nối với Mazda toàn cầu để thông báo về lỗi này và đề nghị cử đoàn kĩ sư sang xem xét một cách kĩ lưỡng. Đại diện thương hiệu này cho biết: Hiện tượng đèn báo lỗi động cơ ở xe Mazda3 All New sử dụng động cơ 1.5 lít do đầu kim phun xăng bị nghẽn do muội than hình thành trong quá trình đốt cháy nhiên liệu có lẫn các tạp chất bẩn, dẫn tới tắc kim xăng.


Để trả lời câu hỏi vì sao cùng đổ xăng ở một trạm xăng mà xe Mazda3 2.0 và Mazda6 lại không gặp hiện tượng này, đại diện Trường Hải THACO giải thích: "Tất cả các xe Mazda3 bị mắc lỗi kiểm tra động cơ là được trang bị động cơ dung tích 1.5 lít, động cơ này có dung tích xy-lanh nhỏ hơn động cơ dung tích 2.0 lít và có tỉ số nén cao (13:1) để cho công suất lớn (110 mã lực tại vòng tua 6000 vòng). Do vậy, trong quá trình vận hành với cơ chế phun xăng trực tiếp lên đầu xy-lanh nên động cơ 1.5 yêu cầu về độ chính xác của tỉ lệ hỗn hợp giữa không khí và nhiên liệu. Chỉ cần trong nhiên liệu có lẫn tạp chất cũng phát sinh lỗi nhằm cảnh báo người lái về chất lượng của nhiên liệu."

Đây mới chỉ là kết luận ban đầu của đơn vị chịu trách nhiệm về các sản phẩm của Mazda tại Việt Nam, còn kết luận cuối cùng vẫn phải chờ sự thống nhất của Mazda toàn cầu. Dự kiến đến tháng 3/2016 mới có những kết luận cuối cùng. Trường Hải THACO cũng đề nghị khách hàng, khi phát hiện xe bị lỗi kiểm tra động cơ cần mang xe đến các xưởng dịch vụ ủy quyền của Mazda Việt Nam để được hỗ trợ xử lý vệ sinh kim phun bằng dung dịch làm sạch (Deposit Cleaner) do Mazda Nhật Bản cung cấp. Việc hỗ trợ này được tiến hành miễn phí, kể cả với những xe thuộc trường hợp hết hạn bảo hành.

Cục Quản lý cạnh tranh vào cuộc.

Sau nhiều tháng trôi qua, tình trạng xe bị lỗi kiểm tra động cơ không được khắc phục một cách triệt để đã gây ra tâm lý ức chế, bất an ở người tiêu dùng. Trên tình hình đó, ngày 11/11, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) đã ra văn bản yêu cầu công ty Trường Hải, đơn vị chịu trách nhiệm phân phối, bảo dưỡng các sản phẩm của thương hiệu Mazda tại Việt Nam tiếp nhận, giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng và báo cáo kết quả thực hiện.

Đến ngày 20/11, trong văn bản trả lời Cục Quản lý cạnh tranh do Phó Tổng giám đốc Bùi Kim Kha ký, một lần nữa, công ty Trường Hải THACO đã tái khẳng định nguyên nhân ở hàng loạt xe Mazda3 là do muội than đọng lại ở kim phun dẫn tới tình trạng tắc kim phun, hỗn hợp hòa khí bị nghèo dẫn tới đèn báo lỗi bật sáng. Công ty này cũng cho biết thêm, tính đến đầu tháng 11/2015, trong số 4000 xe Mazda3 bản 1.5L đã tới tay khách hàng, đơn vị này chỉ ghi nhận được 170 xe gặp hiện tượng báo lỗi động cơ. Trong khi đó, ở bản danh sách được tổng hợp bởi các thành viên của câu lạc bộ Mazda3 Club Vietnam, số lượng xe gặp lỗi đã vượt quá con số 200. Trong đó có 23 trường hợp gặp phải lỗi này ít nhất 2 lần trở lên - hoàn toàn trái ngược với tuyên bố của Trường Hải cho rằng, các xe sau khi được vệ sinh kim phun đã không tái diễn tình trạng này.

Trước những khiếu nại liên tiếp từ phía người tiêu dùng, Cục Quản lý cạnh tranh đã tiếp tục phát đi một văn bản vào ngày 2/12, yêu cầu đại diện công ty Trường Hải THACO có buổi làm việc trực tiếp với Cục và với đại diện người tiêu dùng. Lần này, Cục Quản lý cạnh tranh nêu rõ, sau khi xe được vệ sinh kim phun, hiện tượng đèn báo lỗi động cơ vẫn tiếp tục xảy ra. Điều này chứng tỏ, Trường Hải THACO chưa thực hiện đúng quy định tại Điều 22 luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đến sáng ngày 8/12, tại trụ sở Bộ Công Thương ở Hà Nội, lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh đã có cuộc gặp đầu tiên với đại diện người tiêu dùng sở hữu xe Mazda3 bị tình trạng báo lỗi động cơ. Tại cuộc gặp này, những khách hàng có xe Mazda3 đã lần lượt trình bày về quá trình ghi nhận lỗi trong thời gian sử dụng xe, các lần vệ sinh kim phun xăng cho xe, cũng như lo lắng về nguy cơ hỏng hóc động cơ, gây cháy nổ hoặc thiệt hại về người. Bên cạnh đó là sự thiếu trách nhiệm, thờ ơ của nhà phân phối Trường Hải.


Cuối buổi họp, đại diện Cục Quản lý cạnh tranh đã nêu ý kiến về vấn đề đèn báo lỗi trên Mazda3: "Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, Cục Quản lý cạnh tranh sẽ có buổi làm việc với công ty Trường Hải và xác minh các tài liệu liên quan trước khi có thông tin thêm đến người tiêu dùng". Đến ngày 10/12, một cuộc gặp ba bên giữa người tiêu dùng, Cục Quản lý cạnh tranh và công ty Trường Hải đã diễn ra. Đây cũng là cuộc tiếp xúc đầu tiên của khách hàng và nhà lắp ráp và phân phối xe Mazda3 tại Việt Nam.

+ Mazda3 1.5L đứng trước nguy cơ bị triệu hồi tại Việt Nam

Trong biên bản của buổi họp ngày 10/12, Cục Quản lý cạnh tranh đã yêu cầu công ty Trường Hải THACO thực hiện hai việc: "Thứ nhất, phải nghiêm túc thực hiện các quy định của điều 22 Luật bảo vệ người tiêu dùng. Thứ hai, phải giải quyết nhanh chóng các khiếu nại, yêu cầu của người tiêu dùng có liên quan mà công ty nhận được".

Điều 22. Trách nhiệm thu hồi hàng hóa có khuyết tật

Khi phát hiện hàng hóa có khuyết tật, tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa có trách nhiệm:
1. Kịp thời tiến hành mọi biện pháp cần thiết để ngừng việc cung cấp hàng hóa có khuyết tật trên thị trường.

2. Thông báo công khai về hàng hóa có khuyết tật và việc thu hồi hàng hóa đó ít nhất 05 số liên tiếp trên báo ngày hoặc 05 ngày liên tiếp trên đài phát thanh, truyền hình tại địa phương mà hàng hóa đó được lưu thông với các nội dung sau đây:

a) Mô tả hàng hóa phải thu hồi;
b) Lý do thu hồi hàng hóa và cảnh báo nguy cơ thiệt hại do khuyết tật của hàng hóa gây ra;
c) Thời gian, địa điểm, phương thức thu hồi hàng hóa;
d) Thời gian, phương thức khắc phục khuyết tật của hàng hóa;
đ)Các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quá trình thu hồi hàng hóa;
3. Thực hiện việc thu hồi hàng hóa có khuyết tật đúng nội dung đã thông báo công khai và chịu các chi phí phát sinh trong quá trình thu hồi;
4. Báo cáo kết quả cho cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cấp tỉnh nơi thực hiện thu hồi hàng hóa có khuyết tật sau khi hoàn thành việc thu hồi; trường hợp việc thu hồi hàng hóa có khuyết tật được tiến hành trên địa bàn từ hai tỉnh trở lên thì báo cáo kết quả cho cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở trung ương.

Phía đại diện của Trường Hải THACO cũng đã ghi nhận trên biên bản rằng, phía mình đã tiếp nhận yêu cầu của Cục Quản lý cạnh tranh. Tuy nhiên, "do vấn đề liên quan các bộ phận khác nhau" nên phía công ty Trường Hải THACO sẽ phải báo cáo lãnh đạo để nghiên cứu và có phản hồi lại với yêu cầu của Cục Quản lý cạnh tranh. Như vậy, khách hàng vẫn phải chờ đợi câu trả lời thỏa đáng từ công ty Trường Hải THACO cũng như phía tập đoàn Mazda Nhật Bản.

Cục Đăng kiểm phối hợp với Cục Quản lý cạnh tranh bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Hai ngày sau cuộc họp ba bên, cục Đăng kiểm đã chính thức "nhập cuộc". Trong văn bản 5102/DKVN-VAQ do ông Trần Kỳ Hình, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam kí đã nêu rõ, công ty Vinamazda phải có buổi làm việc và báo cáo trực tiếp với cục Đăng kiểm về vấn đề này. Không những thế, Vinamazda còn phải báo cáo chi tiết bằng văn bản, trong đó "nêu rõ về hiện tượng, việc điều tra nguyên nhân, các giải pháp xử lý đồng thời cung cấp tài liệu kĩ thuật có liên quan".

Đến ngày 16/12, cuộc họp kết thúc mà không đưa ra được kết luận cuối cùng nào về vấn đề này. Ông Trần Kỳ Hình, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, hiện tại Cục Đăng Kiểm chưa yêu cầu công ty Trường Hải triệu hồi đối với các sản phẩm Mazda3 mắc lỗi kiểm tra động cơ và trong buổi làm việc này, cục Đăng kiểm thấy rằng vẫn còn những vấn đề liên quan đến công ty Mazda Nhật Bản và do vậy, công ty Trường Hải sẽ phải giải trình tiếp.

Ngày 21/12, đại diện công ty Trường Hải trong thư ngỏ gửi tới người tiêu dùng cho biết "rất lấy làm tiếc vì sự việc đã xảy ra và có thể gây bất an trong quá trình sử dụng xe của khách hàng", và cũng khẳng định rằng: Tập đoàn Mazda Nhật Bản và Trường Hải cam kết hiện tượng đèn báo kiểm tra động cơ không ảnh hưởng đến các yếu tố kỹ thuật trong vận hành an toàn, không gây hư hỏng cho động cơ và không kéo theo các hư hỏng khác.

Dù vướng vào vụ lùm xùm này nhưng tổng kết năm 2015, Mazda3 vẫn đạt doanh số cao nhất trong phân khúc, vượt mặt đối thủ Corolla Altis.

Trường Hải THACO bất ngờ xin hoãn công bố kết quả điều tra lỗi động cơ ở Mazda3.

Cuối cùng, sau quãng thời gian khá dài, công ty Trường Hải đã phát đi một thông báo về việc thay thế phụ tùng gồm ống dẫn nhiên liệu và các ống nối có chứa thành phần kẽm (Zn) để hạn chế muội than gây tắc vòi phun trong các Mazda3 thế hệ mới. Hiện tại, nguồn gốc dẫn tới lượng kẽm này vẫn đang được nhà phân phối này và Mazda Nhật Bản tìm hiểu thêm. Ngoài ra, việc vệ sinh kim phun bằng thiết bị chuyên dùng, sử dụng dung dịch làm sạch để ngăn ngừa muội than vẫn sẽ được tiến hành như các thông báo trước của công ty Trường Hải.


Đây là kết quả của đợt kiểm tra trên các xe Mazda3 (phiên bản 1.5L) bị báo đèn kiểm tra động cơ gây nhiều bức xúc trong đại bộ phận người tiêu dùng thời gian vừa qua. Trong thông báo của mình, Vinamazda mới chỉ cho biết sẽ tiếp tục phối hợp với Mazda Nhật Bản để tìm ra nguyên nhân và cách xử lý triệt để "trong thời gian sớm nhất". Điều này có nghĩa là, thời điểm tiến hành khắc phục lỗi trên Mazda3 chưa được xác định và những người sở hữu xe Mazda3 nằm trong diện sửa chữa sẽ tiếp tục phải "sống chung với lũ" cùng những mối lo về những nguy cơ cháy nổ tiềm ẩn.

Đây là thực trạng cần sớm có giải pháp giải quyết tận gốc vấn đề. Được biết, việc thay thế phụ tùng sẽ bắt đầu vào giữa tháng 4/2016.