Lược sử Bentley - Chương 9: Đường ai nấy đi

Năm 1980, ông David Plastow đã hợp nhất Bentley và Rolls-Royce vào công ty mẹ Vickers, một tập đoàn chuyên sản xuất khí tài quân sự. Hành động này khiến ông David Plastow trở thành CEO của Vickers và doanh số lên tới 3.000 xe của cả Bentley và Rolls-Royce đã khiến sổ sách tài chính của Vickers đẹp hơn bao giờ hết. Trong nhiều năm, bộ đôi thương hiệu xe siêu sang này là những con gà đẻ trứng vàng cho tập đoàn Vickers.

Tuy nhiên, ban lãnh đạo Vickers đã đưa ra một quyết định sai lầm: họ hạn chế chi tiền nghiên cứu và phát triển của Bentley và Rolls-Royce. Hệ quả là hai hãng xe này không có chi phí để nghiên cứu các mẫu xe mới cũng như ứng dụng những công nghệ hiện đại. Kết quả là ông Michael Dunn đã phải chủ động đề xuất hợp tác với các hãng xe lớn hơn, ở đây là BMW. Đó là thời điểm mà mối quan hệ giữa BMW và Bentley – Rolls-Royce nảy nở và bền chặt hơn.

Phòng trưng bày theo tiêu chuẩn mới của Bentley

Doanh số xe Bentley đang trên đà phát triển tốt cho đến khi khủng hoảng tài chính nổ ra tại Mỹ, châu Âu vào đầu những năm 90. Thêm vào đó, cuộc khủng hoảng giá dầu tại Trung Đông cũng khiến nhóm khách hàng không nhỏ của Bentley tại đây bị ảnh hưởng. Những người giàu hạn chế vung tiền hơn và doanh số Bentley sụt giảm tới 1 nửa, mức giảm lớn nhất sau nhiều thập kỷ. Hãng xe Anh buộc phải cắt giảm 1 nửa nhân sự và chỉ riêng năm 1991, Vickers đã chịu lỗ hơn 100 triệu Bảng Anh. Bentley cũng liên tục cải tiến dây chuyền sản xuất, giảm thời gian lắp ráp mỗi xe từ 10 tuần xuống còn 8 tuần nhưng vẫn giữ được những công đoạn thủ công truyền thống. Bên cạnh đó, họ cũng đa dạng hóa dải sản phẩm với những mẫu xe phù hợp hơn với giới trẻ.

Nhà máy Bentley những năm 90 của thế kỷ trước

Dù vậy, dấu hiệu là quá rõ ràng: Bentley và Rolls-Royce không thể tồn tại độc lập mà không được bảo trợ bởi những tập đoàn xe khổng lồ. Cũng giống như Jaguar vậy, cả Bentley và Rolls-Royce đều được rao bán. BMW rất nhanh chóng đưa ra lời đề nghị trị giá 150 triệu Bảng. Tuy nhiên, David Plastow đã từ chối. Ông đã chèo lái con thuyền Bentley/Rolls-Royce trong 2 thập kỷ, trải qua vô số sóng gió và rõ ràng ông không muốn “bán tống bán tháo”. Tuy nhiên, sau khi ông David Plastow nghỉ hưu năm 1997, BMW tiếp tục hỏi mua Bentley/Rolls-Royce với mức giá 340 triệu Bảng. Vickers đã tỏ rõ ý định bán đứt 2 hãng xe siêu sang cho BMW, quyết định này dấy lên một làn sóng phản đối dữ dội của hội cựu chiến binh Thế chiến thứ hai. Họ không muốn bán biểu tượng của nước Anh cho người Đức.

Đội ngũ nhân viên là tài sản lớn nhất của Bentley

Sự việc còn thêm phần phức tạp khi Volkswagen bất ngờ xuất hiện với lời đề nghị lên tới 479 triệu Bảng Anh và Vickers gật đầu ngay lập tức. Điều này khiến BMW vô cùng tức giận, đặc biệt là ông Bernd Pischetsrieder, CEO của BMW. Cuộc chiến giữa ông Bernd và đối thủ Ferdinand Piech, CEO của Volkswagen đã chính thức bắt đầu.

Tháng 6 năm 1998, Vickers tổ chức cuộc họp cổ đông để chính thức hoàn thiện thương vụ bán Bentley và Rolls-Royce cho Volkswagen. Đúng lúc đó, cuộc họp bị cắt ngang bởi một nhóm những người sở hữu và yêu thích thương hiệu Bentley. Dẫn đầu nhóm chủ xe này là luật sư Michael Shrimpton, một người cuồng Bentley đích thực. Họ yêu cầu Vickers trì hoãn quyết định bán Bentley cho Volkswagen và tuyên bố đang chuẩn bị tài chính để thương thảo với Vickers để mua thương hiệu Bentley. Tuy nhiên, Vickers từ chối và vô số tranh luận và lời miệt thị đã nổ ra. Tờ Financial Times mô tả cuộc họp đó là “một bức tranh biếm họa về tinh thần dân tộc mù quáng và những cái tôi cao ngời ngợi”.

Chiếc Bentley Bentayga đầu tiên xuất xưởng

Dù lời đề nghị cao tiền hơn của Volkswagen được chấp thuận nhưng BMW của chịu bỏ cuộc. Họ có 2 quân át chủ bài: nếu BMW không có được quyền sản xuất xe Rolls-Royce, họ sẽ ngừng cung cấp động cơ và một số linh kiện khác cho mẫu Bentley Arnage và Rolls-Royce Silver Seraph. BMW cũng có quan hệ làm ăn với Rolls-Royce PLC, tập đoàn hàng không đang nắm giữ quyền sở hữu cái tên Rolls-Royce và biểu tượng 2 chữ R của Rolls-Royce. Rolls-Royce PLC đứng về phía BMW trong thương vụ này.

Kỹ nghệ thủ công là điểm hấp dẫn của xe Bentley

Volkswagen tưởng rằng Vickers sở hữu 2 thứ trên và Vickers cũng vậy. Đứng trước tình thế này, Ferdinand Piech đồng ý bàn giao thương hiệu Rolls-Royce cho BMW vào năm 2003. BMW đã trả 40 triệu Bảng cho Rolls-Royce PLC để mua quyền sở hữu thương hiệu xe Rolls-Royce và họ xây dựng 1 nhà máy mới tại Goodwood, miền bắc nước Anh. Volkswagen sở hữu thương hiệu Bentley, thiết kế lưới tản nhiệt đặc trưng của Rolls-Royce và biểu tượng Flying Lady. Ferdinand Piech đã để cho BMW sử dụng 2 chi tiết đặc trưng này của xe Rolls-Royce mà không yêu cầu điều kiện gì. Ông được báo giới ngợi ca vì hành động này.

Nghệ nhân đang đánh bóng nắp capô của Bentley Mulsanne

Như vậy, sau hàng loạt nỗ lực thì Volkswagen đã chính thức sở hữu thương hiệu Bentley, nhà máy tại Crewe và tiếp tục sản xuất đồng thời cả xe Bentley và Rolls-Royce cho đến năm 2003. Volkswagen đã đầu tư 1 tỷ Bảng Anh để nâng cấp và cải tiến nhà máy Bentley, biến nơi đây thành một trong những nhà máy sản xuất xe hiện đại và thân thiện với môi trường nhất thế giới.

Quan trọng hơn, Volkswagen đã giành được tài sản giá trị nhất trong thương vụ này, đó là những người thợ thủ công có tay nghề bậc nhất nước Anh. Đó là những nghệ sĩ đích thực với kinh nghiệm và kỹ năng truyền từ đời này sang đời khác, có gia đình đã 3 thế hệ làm việc cho Bentley. Họ từ chối lời mời làm việc tại Goodwood cho Rolls-Royce và tiếp tục tạo nên những chiếc Bentley đậm chất Anh.

Phạm Vĩ