Động cơ 3V i.e - khi hiệu suất được đặt lên bàn cân

Thương hiệu xe Vespa vốn nổi tiếng với thiết kế mang hình dáng con ong kinh điển. Nhưng ‘trái tim’ của những chú ong này có thực sự thuyết phục người tiêu dùng?

Qua thời gian, từ việc sử dụng khối động cơ 2 thì, Piaggio nâng cấp cho những "chú ong Vespa" sử dụng động cơ 4 kỳ L.E.A.D.E.R; rồi tích hợp công nghệ phun nhiên liệu điện tử i.e thay cho hệ bơm xăng chế hòa khí dạng cơ; mới đây nhất là động cơ 3Valve i.e hiện đại. Rõ ràng, người tiêu dùng đang ngày càng đòi hỏi một khối động cơ tốt hơn, bền bỉ hơn và tiết kiệm nhiên liệu hơn.

Động cơ 3V i.e lần đầu tiên ra mắt tại Việt Nam vào cuối năm 2012.

Năm 2011, Piaggio ứng dụng công nghệ phun nhiên liệu điện tử i.e lên những chiếc xe Vespa thế hệ mới – chấm dứt xấp xỉ 14 năm dòng xe Vespa sử dụng hệ động cơ L.E.A.D.E.R với cơ cấu bơm xăng dạng chế hòa khí. Khoảng 2 năm sau, Vespa tiếp tục nâng cấp và giới thiệu ra thị trường động cơ tiên tiến nhất của hãng mang tên 3Valve i.e. Đây là mẫu động cơ được nâng cấp dựa trên động cơ L.E.A.D.E.R thế hệ trước, nhưng cho hiệu suất hoàn toàn vượt trội.

Động cơ 3Valve - Những cấu tạo cơ bản

3Valve i.e là động cơ với xi-lanh đơn, 4 thì, làm mát bằng gió cưỡng bức với ba van (2 van hút và 1 van xả). Trục cam đơn phía trên được tích hợp với kim phun nhiên liệu điện tử. Trục khuỷu loại mới, trục cam được đỡ bởi vòng bi và cò mổ xu-páp dạng con lăn giúp giảm tối đa ma sát, qua đó sẽ tăng được hiệu suất của động cơ. Đồng thời, mức tiêu hao nhiên liệu cũng được giảm đáng kể so với thế hệ động cơ trước.

Mặt cắt của động cơ chỉ ra kết cấu mới của động cơ 3V: Hai van hút nằm lệch một bên.

Tỉ lệ giữa đường kính xi-lanh và hành trình piston được thay đổi, từ hành trình piston ngắn sang hành trình piston dài, nhằm tăng mô men xoắn và khả năng tăng tốc của xe. Trong quá trình tối ưu hóa hiệu suất hoạt động/lượng tiêu thụ nhiên liệu, hệ thống phân phối khí 3 van là hiệu quả nhất bởi nó tăng khả năng nạp nhiên liệu, nâng cao tính hiệu quả của động cơ so với các động cơ 2 van (chỉ với một van hút và một van xả).

Hệ thống phân phối khí tiên tiến cải thiện quá trình nạp nhiên liệu vào xi lanh, quá trình đốt nhiên liệu được cải thiện với vị trí mới của bu-gi và đảm bảo việc làm mát động cơ nhanh chóng. Đồng thời, việc bảo dưỡng, sửa chữa khối động cơ 3Valve cũng đơn giản hơn.

Cải thiện công suất

Ở thị trường Việt Nam, Vespa LX 150 nhập khẩu là mẫu xe phổ biến và được trang bị động cơ L.E.A.D.E.R được nhắc tới rất nhiều ở bên trên. Công suất của chiếc xe này đạt 8,5 mã lực (6.2 kW) tại ngưỡng vòng tua 7.750 vòng/ phút. Mô-men xoắn tối đa đạt 11.6 Nm tại tua máy 6.000 rpm.

Trong khi đó, với động cơ 125 phân khối 3V i.e, công suất ở vòng tua máy 7.750 rpm đạt 7,2 kW, môm men xoắn 9,5 Nm tại 6.000 rpm. Với động cơ 150 3V i.e, công suất còn lên tới 8,7 kW/7.500 rpm, mô-men xoắn cực đại 12Nm/5.000 rpm.

Nhìn vào số liệu so sánh này, chúng ta có thể thấy động cơ 3V cho công suất, mô-men xoắn cao hơn trong khi hai động cơ có cùng vòng tua máy như nhau.

Tại sao Piaggio thiết kế ra thế hệ động cơ mới này?

Đó là câu chuyện chiếm lĩnh mạnh mẽ hơn phân khúc xe tại các thị trường. Là việc cần phải phát triển công nghệ mới để tăng doanh số bán trong bối cảnh công nghệ là bài toán cạnh tranh giữa các hãng xe. Vì giá xăng lên cao. Vì con người ngày càng khắt khe hơn trong việc lựa chọn một sản phẩm không những đẹp, mà còn phải tốt, phải bền bỉ…

May mắn có mặt trong một buổi gặp gỡ đội R&D (bộ phận nghiên cứu và phát triển sản phẩm) của Piaggio Ý cách đây vài năm, người viết được biết kế hoạch thiết kế ra động cơ 3V của Piaggio đã được nhen nhóm từ ngay khi hãng tích hợp công nghệ phun nhiên liệu điện tử i.e vào khối động cơ L.E.A.D.E.R. Động cơ này do chính phòng R&D của Việt Nam phối hợp với đầu não bên Ý thiết kế và thử nghiệm. Bài toán của Piaggio là tạo ra một mẫu động cơ hoàn toàn mới, phù hợp với điều kiện giao thông của các nước có mật độ giao thông cao như Việt Nam, Ấn Độ hay Trung Quốc. Tiết kiệm nhiên liệu, bền bỉ, dễ dàng sửa chữa, thay thế là những giá trị cốt lõi của động cơ 3Valve để Piaggio có thể đẩy mạnh hơn thị phần tại các nước này.

Động cơ 3V đang được trang bị cho tất cả các dòng Vespa xuất hiện trong thời gian qua.

Sau một thời gian phát triển, động cơ 3Valve i.e phiên bản thử nghiệm lần đầu tiên xuất hiện tại triển lãm EICMA 2011 trên mẫu xe ý tưởng Vespa 946. Sau 3 năm và quãng đường lên tới 800.000 km thử nghiệm (gấp 2 lần chu vi Trái Đất), Piaggio chính thức giới thiệu động cơ 3V i.e ra thị trường Việt Nam. Hai mẫu xe đầu tiên được lắp 3V i.e là Vespa LX 2012, Vespa S, LXV và sau đó là Primavera, Sprint cũng như Liberty, GTS Super.

Trên lý thuyết, khối động cơ 3V i.e đã xử lí tốt được vấn đề tiêu thụ nhiên liệu. Nhưng để mang lại cảm giác lái mới cho người sử dụng thì động cơ 3V mới giải quyết được một nửa vấn đề. Các mẫu xe sử dụng động cơ i.e hay động cơ L.E.A.D.E.R trước kia, hệ thống côn (ly hợp) được thiết kế để sử dụng tại châu Âu, kết quả là việc vận hành ở Việt Nam, với tốc độ thấp sẽ gây ra tình trạng giật, ồn làm giảm hiệu suất và khả năng tiêu thụ nhiên liệu của động cơ.

“Ở Milan, tốc độ trung bình của những chiếc Vespa vào khoảng 45 – 50 km/h. Trong khi đó, tốc độ trung bình ở Hà Nội chỉ khoảng 20 – 30 km/h. Chính điều này đã khiến cho những chiếc Vespa như LX hay S không đạt được hiệu suất như ý” - ông Zanto, giám đốc phát triển sản phẩm Vespa cho biết.

Bởi vậy, ở tốc độ thấp chiếc xe Primavera sử dụng 3V i.e sẽ mang lại cảm giác khác xa với bạn điều khiển chiếc LX sử dụng động cơ LE.A.D.E.R. Đó là trải nghiệm khác biệt về độ êm ái, sự mượt mà khi di chuyển ở tốc độ thấp của Primavera thay cho những tiếng gằn, giật và tay ga nặng ở LX.

Vespa cho biết, bộ ly hợp khô trang bị cho động cơ 3V được định chuẩn với mục đích tối đa hóa hiệu suất hoạt động và tiết kiệm nhiên liệu khi chạy ở tốc độ thấp.

Chính nhờ các yếu tố này, Piaggio đã ghi một dấu ấn lớn với người tiêu dùng cũng như tạo tiếng vang với các hãng sản xuất xe scooter khác trên thế giới.

3V i.e lớn hơn 1 chút so với L.E.A.D.E.R nhưng trọng lượng nhẹ hơn, dễ bảo trì và bền bỉ hơn.

Mặt khác, trên những sản phẩm khác nhau, Piaggio cũng tối ưu thiết kế động cơ theo những cách khác nhau. Chẳng hạn, cùng một động cơ 3V i.e nhưng chiếc Primavera mang lại độ mượt mà và êm ái khác hẳn những gì có trên Sprint. Sprint tăng tốc nhanh hơn, bốc hơn tạo cảm giác hưng phấn hơn, đặc biệt phù hợp với khách hàng nam giới. Nhưng cũng động cơ 3V này khi lắp trên GTS lại cho cảm giác hoàn toàn khác biệt, GTS không tăng tốc nhanh, sốc như Sprint nhưng về độ mượt mà và tính ổn định trên đường trường lại nhỉnh hơn Sprint.

Cho dù chúng cùng dùng chung động cơ 3V, nhưng chúng lại có những trải nghiệm khá thú vị và tôn lên cá tính của từng dòng xe.

Sự bền bỉ và khả năng tiết kiệm nhiên liệu

Piaggio cho biết, mức độ tiêu hao nhiên liệu và lượng khí thải của động cơ cũng được cải thiện rõ rệt, giảm 30% so với động cơ thế hệ trước. Cụ thể, động cơ 3 van cho phép đạt mức tiêu thụ 64km/lít tại vận tốc ổn định 50km/h. Sự cải tiến công nghệ tối ưu trong động cơ 3 van cho phép Vespa trở thành một trong những xe tay ga có mức tiêu hao nhiên liệu thấp nhất trong phân khúc xe tay ga.

Động cơ mới cho phép khách hàng giảm chi phí nhiên liệu và bảo dưỡng với khoảng cách giữa các lần bảo dưỡng định kỳ là 5.000km (thay vì 3.000km so với thế hệ động cơ trước), trong khi khoảng cách giữa các lần thay dầu là 10.000km (so với 6.000km ở động cơ trước), qua đó giảm thiểu chi phí vận hành.

Tôi dám chắc những con số trên chưa thực sự thuyết phục bạn bằng con số cụ thể dưới dây: Vừa qua, hành trình Vespa - theo cánh Hải Âu sử dụng hai mẫu Sprint và GTS Super di chuyển hơn 500 km đường ven biển Nha Trang. Kết quả mà hai chiếc xe sử dụng đông cơ 125cc 3v i.e này thu được đều xấp xỉ 2,3L/100km - cao hơn một chút so với 1,8L/100km trên đường thử tiêu chuẩn của Piaggio. Nhưng hãy nhớ lại Vespa LX 2006 - nhập khẩu nguyên chiếc từ Ý, sử dụng động cơ L.E.A.D.E.R, mức tiêu thụ nhiên liệu lên tới 3,5L/100km hoặc thậm chí có thể hơn - Chúng ta có thể thấy Vespa đã tiến một bước xa như thế nào trong việc cải thiện mức độ tiêu thụ nhiên liệu.

Trong chương trình "Vespa theo cánh Hải Âu", Sprint 3V i.e chỉ tiêu thụ 2,3L/100km.

So với các thế hệ động cơ trước, chắc chắn một điều 3V i.e đã tiến một bước lớn về công suất nhưng độ bền và khả năng tiêu thụ nhiên liệu cũng như cảm giác lái lại phù hợp với thời đại hơn. Piaggio/Vespa đã có lợi thế về kiểu dáng, nay lại có thêm lợi thế về hiệu năng vận hành, họ có thể ngẩng cao đầu kiêu hãnh với những thành tựu mà mình đã làm được trong suốt thời gian qua.

Như thế, rõ ràng Vespa không chỉ là một chiếc xe, nó còn là một món trang sức, một biểu tượng thời trang… Và bây giờ, thương hiệu đến từ nước Ý còn là một ví dụ tiêu biểu cho việc chuyển mình để thích nghi với thời đại mới.